Á undanförnum árum hefur erlend fjárfesting á Íslandi aukist og skapað fjölbreytt störf í ólíkum atvinnugreinum. Gera þarf betur því aukin erlend fjárfesting styrkir efnahagslífið og bætir lífskjör landsmanna. Þetta kom fram á opnum fundi Samtaka iðnaðarins, Íslandsstofu og Samtaka atvinnulífsins í gærmorgun þar sem leitað var svara við því hvort erlend fjárfesting væri böl eða blessun.

6.500 störf

Í erindi Ásdísar Kristjánsdóttur, forstöðumanns efnahagssviðs SA, kom fram að a.m.k. 6.500 starfsmenn starfi í dag fyrir fyrirtæki á Íslandi sem njóta erlends eignarhalds. Þrátt fyrir að bein erlend fjárfesting hafi aukist eru Íslendingar eftirbátar nágrannaþjóðanna og mikilvægt að bregðast við og skapa hér samkeppnishæft og eftirsóknarvert rekstrarumhverfi. Sjá nánari samantekt

Stefna um nýfjárfestingar

Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra ávarpaði fundinn. Ráðherra gerði að umtalsefni þingsályktun um stefnu um nýfjárfestingar sem samþykkt var á Alþingi í mars 2016, þar sem lögð er áhersla á nýfjárfestingar sem byggja á styrkleikum Íslands og sérstöðu, stuðla að aukinni fjölbreytni og afleiddri innlendri starfsemi, ýta undir vöxt alþjóðlega samkeppnishæfs þekkingariðnaðar, styðjast við nýjustu og bestu fáanlegu tækni og umhverfisviðmið, m.a. með tilliti til skuldbindinga Íslands í loftslagsmálum, skapa innlendan virðisauka og hafa margföldunaráhrif og skila sem mestum virðisauka og innleiða nýja þekkingu.  

Ráðherra sagði að þessi atriði ættu að verða leiðarljós í kynningarstarfi Íslands gagnvart erlendum fjárfestum. Þá ætti að taka mið af þessum áherslum í viðleitni stjórnvalda við að búa nýfjárfestingum sem hagstæðast umhverfi.

Styðja viðskiptafrelsi

Mikill meirihluti Íslendinga, eða rúmlega 7 af hverjum tíu (72,4%) telja mikinn hag af frelsi í viðskiptum með vörur og þjónustu milli landa. Þá telur meirihluti landsmanna ávinning af fjárfestingu erlendra aðila í tækni- og hugverkaiðnaði og smásölu. Um beina erlenda fjárfestingu í ferðaþjónustu, orkuháðum iðnaði og sjávarútvegi eru skiptari skoðanir. Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri könnun Maskínu en Þóra Ásgeirsdóttir, framkvæmdastjóri fyrirtækisins kynnti helstu niðurstöður hennar á fundinum.

Þrátt fyrir þessa jákvæðni í garð verkefnanna sem slíkra virðist sem sjálfu hugtakinu „erlend fjárfesting" fylgi neikvæði hughrif og tæpur helmingur svarenda hefur áhyggjur af því að erlend fyrirtæki hagnist á kostnað íslensks samfélags. Sjá kynningu Þóru (PDF)

Alþjóðavæðing í báðar áttir

Almar Guðmundsson, framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins, fjallaði í erindi sínu um þann augljósa ávinning sem erlend fjárfesting og alþjóðavæðing íslensks atvinnulífs hefur í för með sér. Almar benti á að fjárfestingaþarfir okkar hafi breyst eftir því sem efnahagslífið hefur þróast. Í dag þurfum við frekar á smærri verkefnum að halda sem falla inn í almennan lagaramma um nýfjárfestingar en síður stórverkefni með sértækum aðgerðum. Horfa þurfi fram á veginn og nýta vel það samkeppnisforskot sem við höfum. Kynning Almars (PDF)

Gerum betur

Að erindum loknum fóru fram umræður. Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri SA, Lilja Alfreðsdóttir, alþingismaður og Þórður H. Hilmarsson, forstöðumaður fjárfestingarsviðs Íslandsstofu ræddu um efni fundarins og lögðu áherslu á að umræða um erlenda fjárfestingu og mikilvægi hennar verði efld.

Fram kom að íslensk höft í fortíð, nútíð og framtíð dragi úr tiltrú erlendra fjárfesta á Íslandi. Lilja sagði ekki eftir neinu að bíða og klára þyrfti afnám hafta strax. Framkvæmdastjóri SA tók undir það og sagði að það þurfi að bæta móttökuskilyrði fyrir beina erlenda fjárfestingu á Íslandi. Auk þess verði að auðvelda erlendum sérfræðingum að koma til landsins að vinna og flytja nýja þekkingu til landsins sem fyrirtæki í alþjóðlegri samkeppni þurfi á að halda.

Þórður sagði Íslendinga geta gert miklu betur og margt mætti læra af Írum sem leggi sig fram um að laða erlenda fjárfestingu til landsins enda skil það þjóðarbúinu miklu. Umræðan væri þörf en nú þyrfti að láta verkin tala.

Bjarni Már Gylfason, hagfræðingur Samtaka iðnaðarins, stýrði fundi og leiddi umræður.

Samtök atvinnulífsins, Íslandsstofa og Samtök iðnaðarins þakka þeim fjölmörgu sem sóttu fundinn. Rúmlega 120 manns sátu hann þrátt fyrir að aðeins hafi verið opnað fyrir skráningar sl. föstudag og því ljóst að áhuginn á málinu er mikill.

Fréttin er byggð á umfjöllun SA sem birtist 15. febrúar sl.

Hér að neðan má sjá nokkrar myndir frá fundinum