Það var líf og fjör í íslenskum kvikmyndaiðnaði 2020 þrátt fyrir mjög krefjandi aðstæður. Viðskiptablaðið fjallaði um málið. Meðal annars um sameiginlegt átak Sambands íslenskra kvikmyndaframleiðenda (SÍK) og Íslandsstofu í samvinnu við Landlæknisembættið og heilbrigðisráðuneytið um að greiða erlendum kvikmyndaverkefnum leið til landsins á tímum heimsfaraldurs.

Viðskiptablaðið ræddi við Lilju Ósk Snorradóttur, formann SÍK og framkvæmdastjóra framleiðslufyrirtækisins Pegasus. Í umfjöllun blaðsins segir meðal annars:

Heildarvelta í kvikmyndaiðnaði nam 18,7 milljörðum króna á síðasta ári, samkvæmt tölum Samtaka iðnaðarins, en þar af var stór hluti vegna tekna frá erlendum kvikmyndaverkefnum hér á landi. Er um að ræða annað veltumesta ár frá upphafi, sem er athyglisvert í ljósi þess að meginþorra síðasta árs lék COVID-19 heimsfaraldurinn heimsbyggðina grátt. Til samanburðar nam velta kvikmynda- og sjónvarpsþáttaiðnaðar 12,9 milljörðum árið 2019.

Lilja Ósk Snorradóttir, formaður Sambands íslenskra kvikmyndaframleiðenda (SÍK) og framkvæmdastjóri framleiðslufyrirtækisins Pegasus, segir að sameiginlegt átak SÍK og Íslandsstofu, í samvinnu við Landlæknisembættið og heilbrigðisráðuneytið, um að setja á fót verklagsreglur, þannig að erlend kvikmyndaverkefni gætu komið til Íslands til að taka upp þrátt fyrir faraldurinn, hafi leikið mikilvægt hlutverk í að hægt væri að fá þessi verkefni til landsins.

„Um mánuði eftir að faraldurinn skall á hér á Íslandi fóru hagaðilar í mikla vinnu þar sem búinn var til hálfgerður regludoðrant sem sagði til um hvernig hægt væri að flytja erlend framleiðsluverkefni til Íslands um leið og ýtrustu sóttvarna væri gætt. Þetta gerði okkur kleift að fá erlend verkefni hingað til lands."

Pegasus kom að einu stærsta erlenda kvikmyndaverkefni síðasta árs. Er um að ræða tökur á þáttaröð af raunveruleikaþættinum The Challenge sem MTV framleiðir. Það verkefni eitt og sér skilaði 1,4 milljörðum króna í tekjur til þjóðarbúsins, að sögn Lilju.

Samkeppnin harðnað á ný
„Í grunninn var 2020 mjög stórt ár vegna þess að það var vöntun á sjónvarpsefni og það var eingöngu hægt að framleiða efni í örfáum löndum. Ísland var eitt af fáum löndum í heiminum sem höfðu góða stjórn á faraldrinum sem gerði það að verkum að erlendir aðilar gátu komið hingað til þess að taka upp efni," útskýrir Lilja. Samkeppnin hafi því ekki verið hörð í fyrra. „Það var einnig mikið að gera í innlendum verkefnum í fyrra og heilt yfir var 2020 því mjög gott ár í kvikmyndagerð hér á landi."

Árið 2021 sé staðan hins vegar allt önnur þar sem búið sé að opna flest lönd á ný. Samkeppnin hafi því harðnað á ný. „Sum af okkar samkeppnislöndum hafa gripið til þess ráðs að hækka endurgreiðslu vegna kvikmyndagerðar, auk ýmissa annarra ívilnana, til þess að laða til sín verkefni. Það hefur myndast ákveðin stífla innan kvikmyndagerðar á heimsvísu vegna faraldursins og mörg verkefni sem bíða eftir því að komast í tökur. Það er hörð barátta um hvert verkefni."

Lilja segir að árið 2021 hafi farið hægar af stað heldur en 2020. Færri erlend verkefni séu á döfinni heldur en í fyrra. Hún hvetur stjórnvöld því til þess að skoða það alvarlega að hækka endurgreiðslu vegna kvikmyndagerðar, auk annarra ívilnana, til þess að laða erlend verkefni til Íslands.

Hún kveðst einnig hafa áhyggjur af því að innlendum verkefnum muni fækka í ár. „Það var mikið að gera í innlendum kvikmyndaverkefnum í fyrra en þeim hefur farið fækkandi í ár. Ein ástæða fyrir því er að í fyrra var lítið hægt að ferðast út til þess að sækja styrki og fjármagn frá fjárfestum til þess að fjármagna þessi verkefni. Innlendu verkefnin koma einnig með töluvert af erlendu fjármagni til landsins, því þau eru sjaldnast einungis fjármögnuð með innlendu fjármagni."

Nánar er fjallað um málið í Viðskiptablaðinu 3. júní 2021